Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie

UZASADNIENIE WYROKU

Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia w Krakowie

z dnia 19 grudnia 2023 roku

Pozwem z 3 lipca 2023 roku powód B. O. domagał się od pozwanego Banku (...) S.A. z siedzibą w W. zapłaty kwoty 11.400 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Powód domagał się również zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu. Na uzasadnienie swojego żądania powód wskazał, że zawarł z pozwanym umowę o wydanie i korzystanie z karty kredytowej oraz karty debetowej. W dniu 1 marca 2021 roku nieznany sprawca dokonał szeregu nieautoryzowanych transakcji/wypłat, których skutkiem było obciążenie rachunku bankowego powoda. Po powzięciu informacji na temat wyżej wymienionego zdarzenia w dniu 9 marca 2021 roku powód zastrzegł numery (...) przedmiotowej karty kredytowej i debetowej oraz złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Nieznany sprawca najpierw dokonał kradzieży karty kredytowej i debetowej, a następnie dokonał 14 nieautoryzowanych transakcji/wypłat opiewające na łączną kwotę 11.000zł. Pozwany w odpowiedzi na zgłoszenie powoda odmówił uznania powyższych transakcji za nieautoryzowane, w konsekwencji odmówił zwrotu kwoty 11.000 zł wraz z prowizjami w łącznej kwocie 400 zł. Przy czym pozwany obciążył powoda odsetkami od debetu powstałego na koncie. Pismem z dnia 26 marca 2021 roku powód wezwał pozwanego do zwrotu środków wypłaconych z jego rachunków bankowych. W dniu 31 maja 2021 roku pozwany odpowiedział na pismo powoda. Zdaniem pozwanego z informacji otrzymanych od banku, transakcje płatnicze zostały autoryzowane i prawidłowo zapisane w systemie, który służy do obsługi transakcji płatniczych dostawcy ani że nie miała na nie wpływu awaria techniczna. W konsekwencji pozwany nie uwzględnił złożonej reklamacji przez powoda. Na dodatek pozwany jest przekonany, że udowodnił, że przedmiotowe wypłaty środków zostały prawidłowo uwierzytelnione. Powód pismem z dnia 1 października 2021 roku ponownie złożył reklamację, lecz pozwany potrzymał swoje stanowisko wobec czego spór został skierowany na drogę postępowania sądowego.

W dniu 6 lipca 2023 roku wydany został nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (sygn. akt VI Nc 1135/23/S).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 6 lipca 2023 roku pozwany zaskarżył go w całości, domagając się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia na swoją rzecz kosztów procesu oraz podniósł zarzut przedawnienia. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, dwuletni termin przedawnienia dotyczy obu stron umowy rachunku bankowego i wszelkich roszczeń wynikających z tej umowy. Pozwany podniósł, iż w niniejszej sprawie dwuletni okres przedawnienia roszczenia biegnie od dnia 8 marca 2021 roku. Powód wystąpił do Sądu z powództwem w dniu 3 lipca 2023 roku, a zatem po upływie dwuletniego okresu. Zdaniem pozwanego, istotnym z punktu widzenia ustalenia odpowiedzialności za nieautoryzowane transakcje płatnicze było ustalenie, czy zachowanie powoda miało cechy rażącego niedbalstwa, jako kwalifikacja formy winy. Pozwany podkreślił, że transakcje w bankomatach dokonano przy użyciu zarówno katy debetowej jak i karty kredytowej oraz prawidłowego potwierdzenia numerem (...). Pozwany uważa, że rażące niedbalstwo powoda, które polegało na braku zachowania wymaganej staranności obejmującej obowiązek i konieczność przestrzegania i respektowania Regulaminu, doprowadziło do zaistniałej sytuacji, gdyż numery (...) nie były chronione przez powoda wystarczająco. W związku z czym, nawet jeśli doszło do kradzieży samych kart, sprawca nie powinien być w posiadaniu dwóch numerów (...). W ocenie pozwanego zachowanie powoda przyczyniło się bezpośrednio do dokonania wypłat przez osobę trzecią.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podniósł, że koniec terminu przedawnienia roszczeń powoda przypada na 31 grudnia 2023 roku, a nie jak twierdzi pozwany na dzień 8 marca 2023 roku. Powód podkreślił, że pozwany nie powiadomił organów ścigania o podejrzeniu popełnienia przestępstwa polegającego na oszustwie, mało tego stwierdzenia pozwanego są ze sobą sprzeczne. Pozwany twierdzi, że nie był zobowiązany do zgłoszenia przestępstwa, a jednocześnie podnosi, że mogło dojść do oszustwa ze strony powoda poprzez dokonanie fałszywego zawiadomienia o przestępstwie. Bank w zaistniałej sytuacji winien przeprowadzić postępowanie wyjaśniające w zakresie zgłoszonych przez powoda żądań. Powód zauważył, że pozwany jako profesjonalny podmiot powinien ustalić czy doszło do nie uprawnionych autoryzacji. Powód w swych twierdzeniach nie podważył faktu, że sprawca posłużył się numerami (...). Jednak samo wejście osób trzecich w posiadanie informacji o kodach (...) nie wynikało z naruszenia przez powoda zasad należytej staranności oraz postanowień umownych. Z postepowania przeprowadzonego przez Bank nie wynika, że z winy powoda doszło do nieautoryzowanych transakcji.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny:

B. O. zwarł z Banku (...) S.A. z siedzibą w W. umowę o wydanie i korzystanie z kart płatniczych o numerach (...) – karta kredytowa i (...) – karta debetowa.

(okoliczność bezsporna)

W dniu 1 marca 2021 roku nieznany sprawca dokonał 10 wypłat z bankomatu w kwotach po 1.000 zł, przy pomocy karty kredytowej o numerze (...).

(dowód: wyciąg rachunku bankowego o numerach (...) – k.17-18)

W dniu 1 marca 2021 roku dokonano 4 wypłat w kwotach kolejno: 300 zł, 50 zł, 150zł, 500 zł, przy pomocy karty debetowej o numerze (...).

(dowód: wyciąg rachunku bankowego o numerach (...) – k.19-21)

Karty, których użyto do dokonania transakcji zostały skradzione B. O.. Znajdowały się one w oddzielnej saszetce. B. O. nie przechowywał w tym samym miejscu numerów (...) do tych kart. Numery (...) B. O. miał zapisane na swoim telefonie, były one zaszyfrowane w taki sposób, że tylko on mógł odczytać te numery.

(dowód: przesłuchanie powoda – k. 195v.)

W dniu 8 marca 2021 roku B. O. dowiedział się o dokonanych transakcjach, gdyż dostał powiadomienie z Biura (...) o wykorzystanym limicie na karcie kredytowej. Po uzyskaniu tej wiadomości, zalogował się do bankowości elektronicznej. W tym samym dniu, jednak dopiero po godzinie 19:00 zadzwonił na infolinię Banku, żeby wyjaśnić zaistniałą sytuację.

(dowód: przesłuchanie powoda – k. 195v., nagranie na płycie CD odtworzone na rozprawie w dniu 8 listopada 2023 roku – k. 161; k. 166)

W dniu 9 marca 2021 roku B. O. złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa na jego szkodę przez nieznanego sprawcę 14 nieautoryzowanych transakcji/wypłat oszacowanych na łączną kwotę 11.000 zł.

(dowód: potwierdzenie zgłoszenia wydane przez Komisariat Policji I w K. – k. 16, zeznania powoda – k.195v.)

B. O. udał się do oddziału Banku (...) w K., w którym to zgłosił kradzież środków z jego rachunków bankowych oraz złożył oświadczenie, że transakcje z 1 marca 2021 roku nie były dokonane przez niego ani upoważnioną osobę.

(dowód: oświadczenie powoda z dnia 9 marca 2021 roku – k.15)

W dniu 10 marca 2021 roku Bank (...) S.A, Biuro Jakości i Relacji z Klientem w odpowiedzi na zgłoszenie B. O. bank odmówił uznania tych transakcji za nieautoryzowane i zwrotu kwoty 11.000 zł wraz z prowizjami w łącznej kwocie 400 zł. Bank argumentował swoją decyzję tym, że transakcje były dokonane za pomocą oryginalnych kart i potwierdzone były prawidłowymi numerami (...).

(dowód: pismo z dnia 10 marca 2021 roku – k.33)

W dniu 1 października 2021 roku B. O. zwrócił się do Banku o ponowne rozpatrzenie niniejszej sprawy i zwrot kwoty 11.400 zł.

( dowód: reklamacja numer (...) z dnia 1 października 2021 roku – k.35-39)

W dniu 9 listopada 2021 roku w odpowiedzi na reklamację B. O., Bank (...) S.A, Biuro Jakości i Relacji z Klientem podtrzymał swoje stanowisko. Uzasadniając, że wszystkie transakcje były zrealizowane i potwierdzone przez (...). W związku z czym nie możne uznać kwestionowanych płatności za transakcje nieautoryzowane.

(dowód: odpowiedź na reklamację numer (...) – k.42-43)

W dniu 31 maja 2021 roku Biuro Jakości i Relacji z (...) Banku (...) S.A. ponownie przeanalizowało zgłoszoną przez B. O. reklamację. Wskazano, że wszystkie transakcje tj. 10 transakcji z dnia 1 marca 2021 roku dokonanych za pomocą karty kredytowej oraz 4 transakcje z dnia 1 marca 2021 roku dokonane za pomocą karty debetowej, zostały dokonane przy użyciu oryginalnych kart i zostały potwierdzone prawidłowymi numerami (...). Transakcje płatnicze zostały autoryzowane i prawidłowo zapisane w systemie służącym do obsługi transakcji płatniczych dostawcy oraz nie miała na nie wpływu awaria techniczna czy też usterka związana z usługą płatniczą świadczoną przez dostawce.

(dowód: pismo z dnia 31 maja 2021 roku – k.71)

Powyższych ustaleń Sąd dokonał na podstawie dowodów z dokumentów, które nie były kwestionowane w toku postępowania i nie budziły wątpliwości Sądu co do swojej autentyczności. Sąd ustalił stan faktyczny również w oparciu o przesłuchanie powoda, któremu w pełni dał wiarę oraz o odtworzone na rozprawie nagranie rejestrujące rozmowę powoda z pracownikiem infolinii banku.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości. Powód domagał się od pozwanego zapłaty na swoją rzecz kwoty 11.400 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 3 lipca 2023 roku do dnia zapłaty, w związku z dokonaniem nieautoryzowanych transakcji płatniczych.

Roszczenie powoda miało oparcie w art. 46 ust. 1 ustawy z 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych (u.u.p.), zgodnie z którym, z zastrzeżeniem art. 44 ust. 2, w przypadku wystąpienia nieautoryzowanej transakcji płatniczej dostawca płatnika niezwłocznie, nie później jednak niż do końca dnia roboczego następującego po dniu stwierdzenia wystąpienia nieautoryzowanej transakcji, którą został obciążony rachunek płatnika, lub po dniu otrzymania stosownego zgłoszenia, zwraca płatnikowi kwotę nieautoryzowanej transakcji płatniczej, z wyjątkiem przypadku gdy dostawca płatnika ma uzasadnione i należycie udokumentowane podstawy, aby podejrzewać oszustwo, i poinformuje o tym w formie pisemnej organy powołane do ścigania przestępstw. W przypadku gdy płatnik korzysta z rachunku płatniczego, dostawca płatnika przywraca obciążony rachunek płatniczy do stanu, jaki istniałby, gdyby nie miała miejsca nieautoryzowana transakcja płatnicza. Data waluty w odniesieniu do uznania rachunku płatniczego płatnika nie może być późniejsza od daty obciążenia tą kwotą.

Z powyższego przepisu wynika, że w przypadku zgłoszenia przez klienta nieautoryzowanej transakcji płatniczej bank może podjąć jedną z dwóch następujących czynności: zwrócić płatnikowi kwotę nieautoryzowanej transakcji płatniczej albo poinformować w formie pisemnej organy ścigania o podejrzewanym oszustwie. Jeżeli dostawca (bank) nie zgłosił oszustwa, ma obowiązek niezwłocznego (nie później niż do końca następnego dnia roboczego) zwrócić kwotę nieautoryzowanej transakcji płatniczej.

Zgodnie z art. 46 ust. 3 u.u.p. płatnik odpowiada za nieautoryzowane transakcje płatnicze w pełnej wysokości, jeżeli doprowadził do nich umyślnie albo w wyniku umyślnego lub będącego skutkiem rażącego niedbalstwa naruszenia co najmniej jednego z obowiązków, o których mowa w art. 42 u.u.p. Powyższe nie oznacza jednak, że bank może wstrzymać się ze zwrotem kwoty nieautoryzowanej transakcji płatniczej, co ma obowiązek zrobić niezwłocznie po zgłoszeniu faktu zaistnienia nieautoryzowanej transakcji, chyba że zgłasza oszustwo. W przypadku wystąpienia przesłanek z art. 46 ust. 3 u.u.p. bank nabywa jedynie roszczenie do klienta o zapłatę kwoty nieautoryzowanej transakcji płatniczej, którą zwrócił klientowi niezwłocznie po zgłoszeniu.

Z powyższego wynika wprost, że postępowanie pozwanego banku było błędne, a obowiązek zwrotu kwoty nieautoryzowanych transakcji obciążał go z samego tylko faktu zgłoszenia nieautoryzowanej transakcji płatniczej, wobec braku zgłoszenia podejrzenia oszustwa organom ścigania na piśmie. Jak wynika z art. 45 ust. 1 u.u.p. to na banku spoczywa ciężar udowodnienia, że transakcja płatnicza została prawidłowo autoryzowana lub że zaistniały okoliczności zwalniające bank od odpowiedzialności. Zatem w interesie banku jest udowodnienie, że klient umyślnie lub przez rażące niedbalstwo doprowadził do wystąpienia nieautoryzowanych transakcji. Odpowiedzialność Banku za wystąpienie nieautoryzowanych transakcji występuje za zasadzie ryzyka.

W niniejszej sprawie poza sporem było, że sporne transakcje były nieautoryzowane. Wskazać jednak należy, że sam fakt dokonania transakcji za pomocą oryginalnych kart oraz prawidłowo wprowadzonych numerów (...), nie oznacza że transakcja faktycznie została dokonana przez płatnika. Przepisy ustawy nakładają na dostawcę udowodnienie, że transakcja płatnicza, która została autoryzowana przez płatnika, na pewno została przez niego autoryzowana.

W niniejszej sprawie pozwany podjął próbę udowodnienia, że pomimo braku autoryzacji transakcji płatniczych, bank nie ponosi odpowiedzialności za zwrot wypłaconych kwot, gdyż powód naruszył swoje obowiązki w zakresie bezpieczeństwa przechowywania kodów (...). Na gruncie dokonanych w toku postepowania ustaleń nie można uznać, aby powód w sposób rażąco niedbały zaniedbał ochronę numeru (...), w efekcie czego umożliwił postronnym osobom zapoznanie się z nim. Nie ma również podstaw do przyjęcia, że powód udostępnił numery (...) osobom trzecim. Przeprowadzone postępowanie nie pozwala uznać, aby to rażąco niedbałe zachowanie powoda umożliwiło uzyskanie tego numeru osobom nieuprawnionym. Sąd przyjął, na podstawie wiarygodnych zeznań powoda, że nie udostępniał on nikomu numerów (...), ani też nie trzymał numerów (...) z kartami, a karty te nosił schowane przy sobie. Co więcej powód jest osobą wykazującą szczególną dbałość o bezpieczeństwo danych, więc o rażącym niedbalstwie nie może być mowy.

W szczególności nie były wystarczające do udowodnienia naruszenia przez powoda swoich obowiązków twierdzenia banku, że powód zgłosił fakt nieautoryzowanej transakcji na infolinii banku dopiero po kilku godzinach, a w rozmowie z pracownikiem banku był nad wyraz spokojny i opanowany. Bank nie wskazał na czym miało polegać przyczynienie się powoda do dokonania wypłat przez osobę trzecią, a twierdzenia zgłaszane w toku procesu przez pozwanego traktować należy w kategoriach domysłów.

W konsekwencji Sąd przyjął, że w toku procesu nie zostały udowodnione przesłanki zwolnienia się banku z odpowiedzialności, a zatem w punkcie I wyroku należało zasądzić żądaną przez powoda kwotę.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Roszczenie powoda stało się wymagalne 10 marca 2021 roku, gdyż bank był zobowiązany zwrócić kwoty nieautoryzowanych transakcji najpóźniej z końcem następnego dnia roboczego od ich zgłoszenia przez powoda (art. 46 ust. 1 u.u.p.). Będąc jednak związanym zakazem orzekania ponad żądanie (art. 321 § 1 k.p.c.), Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu.

Końcowo, należało odnieść się do zarzutu przedawnienia zgłoszonego przez pozwanego. Zgodnie z art. 731 k.c. roszczenie wynikające ze stosunku rachunku bankowego przedawniają się z upływem lat dwóch. Należy jednak wziąć pod uwagę art. 118 k.c., z którego wynika, że koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Bieg terminu przedawnienia należy liczyć od dnia, w którym roszczenie to stało się wymagalne (zgodnie z art. 112 k.c.), a więc od 10 marca 2021 roku. Koniec terminu przedawnienia przypadał na dzień 31 grudnia 2023 roku i został przerwany w dniu 3 lipca 2023 roku wniesieniem pozwu.

O kosztach procesu orzeczono jak w pkt II wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., obciążając nimi stronę przegrywającą, czyli pozwanego. Na koszty procesu poniesione przez pozwanego złożyły się: opłata od pozwu (750 zł), opłata skarbowa od pełnomocnictwa (17 zł) oraz koszty zastępstwa procesowego (3600 zł) ustalone na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie. Łącznie koszty procesu stanowiły kwotę 4.367 zł.

Sygn. akt VI C 961/23/S

Sekretariat proszę:

1.  odnotować uzasadnienie wyroku,

2.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego przez e-pismo,

3.  kal. 3 tygodnie + d/d.

Kraków, 11 stycznia 2024 roku

(...)